”အနုပညာလက်ရာဆိုတာ သင်မြင်တဲ့အမြင်ကို ဆိုလိုချင်တာမဟုတ်ဘဲ သင့်ဖန်တီးမှုအပေါ် တခြားသူတွေရဲ့ အမြင်ကို ဆိုလိုချင်တာပါ”လို့ နာမည်ကျော် ပြင်သစ် ရုပ်လုံးပညာရှင် အက်ဒ်ဂါ ဒီဂတ်စ် (၁၈၃၄-၁၉၁၇) ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အောင်မြင်တဲ့ အနုပညာလက်ရာတစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့အတွက်ဆိုရင် အနုပညာရှင်တစ်ယောက်ဟာ ပတ်ဝန်းကျင် ကမ္ဘာကြီးမှာ လူတွေ အသုံးချလေ့ရှိတဲ့ ကိစ္စတွေကို ဦးနှောက်နဲ့ ဖန်တီး မွမ်းမံပြီး အလှည့်အပြောင်းလေးတေွ ပြုလုပ်တတ်ရပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဒီနေ့မှာဆိုရင် ပရိသတ်တို့အတွက် ရူပဗေဒ သဘောတရားကို ဖော်ညွှန်းထားပြီး တကယ့် ပညာရှင်ကြီးတွေ ဖန်တီးပြုလုပ်ထားတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ရုပ်တုပုံတွေကို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါရစေ ။ ဒါကိုကြည့်ပြီးတာနဲ့ ဒီလက်ရာတွေဟာ လူသားတွေရဲ့ ဖန်တီးနိုင်မှု စွမ်းအားနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ ယုံကြည်ထားတဲ့ စံနှုန်းတွေကိုတောင် ချိုးဖောက်နိုင်တယ့် လက်ရာတွေဆိုတာ အားလုံးပဲ လက်ခံလာကြမှာ သေချာပါတယ်။
(၁)အီမေးလ် အယ်လ်ဇာမိုရာရဲ့ လူသားရုပ်တု
(၂)မာ့ခ် ကွင်းရဲ့ ဂြိုလ်
(၃)နော့တန် ဖလေဗယ်ရဲ့ ကံကောင်းသော တိုင်းပြည်
(၄)စမာဘန် အက်ဘတ်စ်ရဲ့ မြောလွင့်နေသော ကျောက်တုံး
(၅)ဂျာဇီ ကဒ်ဇီအိုရာရဲ့ ဟန်ချက်မျှနေသော ရုပ်တု
(၆)၀ုဒ် ဒေဗီရဲ့ ကန်တာမာ (ပင်လယ်ရဲ့ တေးသံ )
(၇)နာတာလီ စတာမီလာ ပြုလုပ်ထားတဲ့ မိုက်ကယ် ဂျုန်းစ် ပုံတူ
(၈)ဆာ ဒေးဗစ် ဝိုင်း ဖန်တီးထားတဲ့ လင်းပိုင်ပေါ်က ကောင်လေး
(၉)ဂယ်ရီ ဂျူဒါရဲ့ မြှား
(၁၀)ဂျာဇီ ကဒ်ဇီအိုရာရဲ့ ကျွမ်းဘားသမား
(၁၁)မိုက်ကယ်ဂရက်ဘ် ရဲ့ ကျောက်တုံး ဟန်ချက်ညီမျှမှု
(၁၂)အဲလက်စ် ချင်နက်ခ် ရဲ့ ဖန်တီးမှု
(၁၃)ဒေးဗစ် မက်ခရက်ကန်ရဲ့ မိုးမျှော် လှေကား
(၁၄)ဒန်နီရယ် ဖားမန်းရဲ့ ဒုတိယမြောက် နှာမောင်းနဲ့ ဟန်ချက်ထိန်းတာကို ပြသနေတဲ့ဆင်ရုပ်တု
(၁၅)ကြီးမားတဲ့ ရေပိုက်ခေါင်း
(၁၆)ဆူခီ ဘာဘာ ရဲ့ အပြင်ပန်း ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ အခွံသာသာဆိုတာကို ပြနေသော ရုပ်လုံး
(၁၇)ဆိုင်းငံ့ခြင်း
(၁၈)ဂယ်ရီ ဂျူဒါရဲ့ ဂျာဂွာ ကား
(၁၉)လီဒရို အာလစ်ချ်ရဲ့ အံ့မခန်း ဖန်တီးမှု
(၂၀)အဲလက်စ် ချန်နက်ခ်ရဲ့ ‘ ငါ့လျှပ်စီးကိုတော့ ယူသွားပါ ဒါပေမယ့် မိုးကြိုးကိုတော့ မခိုးပါနဲ့ ‘ လို့ အမည်ရတဲ့ ဖန်တီးမှု
(၂၁)မက်ကွီ ဘာဆယ်လိုရဲ့ လက်ရာ
(၂၂)မိုက်ရော့စ် ရဲ့ ကြီးမားခုန်ပေါက်နေတဲ့ ကား
(၂၃)ဂျော်ဂျီယို ကတ်တယ်လန်ရဲ့ လက်ရာ
(၂၄)လောရန်ဇိုကွင်းရဲ့ သဘာ၀စွမ်းအား
(၂၅)ဘရူနို ကတ်တာလန်နိုရဲ့ ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း
